Gluten; buğday, arpa, çavdar ve bazı tahıllarda bulunan bir protein kompleksidir. Günümüzde gluten alerjisi, gluten intoleransı ve çölyak hastalığı sıkça karıştırılan kavramlardır. Çölyak otoimmün bir mekanizma ile gelişirken, gluten alerjisi bağışıklık sisteminin gluten proteinine karşı IgE aracılı alerjik reaksiyon göstermesiyle ortaya çıkar. Bu nedenle klinik belirtiler ve tedavi yaklaşımları açısından birbirinden ayrılmaları önemlidir.
Gluten Nedir?
Gluten, özellikle hamurun elastikiyetini sağlayan ve ekmek yapımında kabarmayı destekleyen bir protein grubudur. Gliadin ve glutenin adı verilen iki temel fraksiyondan oluşur. Beslenmede önemli bir rolü olsa da bazı bireylerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Gluten Alerjisi Nedir?
Gluten alerjisi, bağışıklık sisteminin gluten proteinine verdiği aşırı duyarlılık reaksiyonudur. Genellikle gluten içeren yiyeceklerin tüketilmesinden kısa bir süre sonra ortaya çıkar. Çölyaktan farklı olarak ince bağırsak hasarı oluşturmaz, fakat ani ve şiddetli belirtilere yol açabilir.
Gluten Alerjisinin Belirtileri
Gluten alerjisi kişiden kişiye farklı semptomlarla görülebilir:
-
Karın ağrısı, şişkinlik, bulantı ve ishal gibi sindirim sorunları
-
Kurdeşen, kaşıntı veya egzama tarzı deri döküntüleri
-
Öksürük, hırıltı ve nefes darlığı gibi solunum problemleri
-
Şiddetli durumlarda anafilaksi riski
Gluten Alerjisinde Tanı ve Teşhis
Doğru tanı için alerji uzmanlarının değerlendirmesi şarttır. Tanı sürecinde şu yöntemler kullanılır:
-
Klinik öykü ve semptomların besinlerle ilişkisi
-
Deri prick testleri
-
Gluten-spesifik IgE kan testleri
-
Eliminasyon diyeti ve kontrollü provokasyon testleri
Tedavi ve Beslenme Yönetimi
Gluten alerjisinin bilinen tek tedavisi, gluten içeren gıdalardan tamamen uzak durmaktır. Akut reaksiyonlarda antihistaminik, kortikosteroid veya adrenalin gibi ilaçlar kullanılabilir. Günlük yaşamda ise:
-
Glutensiz besinleri tercih etmek,
-
Ürün etiketlerini dikkatle okumak,
-
Diyetisyen eşliğinde dengeli beslenmek büyük önem taşır.
Günlük Hayatta Dikkat Edilmesi Gerekenler
Gluten alerjisi olan bireyler için çapraz bulaşma riski en kritik konulardan biridir. Aynı mutfak gereçlerinde glutenli ve glutensiz gıdaların hazırlanması risklidir. Restoran tercihlerinde glutensiz menü sunan işletmeler seçilmelidir. Pirinç, mısır, karabuğday ve kinoa gibi doğal glutensiz alternatifler günlük beslenmede güvenle kullanılabilir.
Gluten alerjisi, çölyak hastalığı ve gluten intoleransından farklı bir klinik tablodur. Erken tanı ve doğru diyet yönetimi sayesinde hastalar sağlıklı bir yaşam sürebilir. Glutensiz beslenme alışkanlığı, sadece semptomları azaltmakla kalmaz, aynı zamanda yaşam kalitesini de artırır.
0 Yorumlar